به گزارش مشرق، بازار سیاه دارویی هم مثل خیلی از مسائل منفی دیگر مشمول اصل بقاست؛ تنها از شکلی به شکل دیگر تغییر می‌کند، اما ماهیتش همچنان ثابت است. حالا هم در کنار ناصرخسرو و سایر بازارهای سیاه دارویی اینجا هم قاچاقچیان دارو هم مانند رمال‌ها و بسیاری از مشاغل کاذب و غیر‌قانونی بخشی از بساط‌شان را از روی زمین جمع و به فضای مجازی نقل مکان کرده‌اند. دنیای بی در و پیکری که با مساعدت بانک‌ها در ارائه درگاه اینترنتی موجب می‌شود تا قاچاقچیان دارو بی‌‌هیچ دغدغه‌ای خود را به روز کنند. مدیرکل نظارت بر دارو و مواد‌مخدر سازمان غذا و دارو با بیان اینکه فروش دارو به صورت اینترنتی به نوعی قاچاق محسوب می‌شود، معتقد است: در حال حاضر بازار ناصرخسرو مانند چند سال گذشته نیست که فقط یک دکه باشد، بلکه در حال حاضر سایت‌های مختلف دارویاب ایجاد شده‌اند که داروها را از مسیر نادرست تهیه می‌کنند و به مصرف‌کننده می‌رسانند.
هر چند سال یک بار شاهد حرکتی از سوی مسئولان برای برچیدن بساط مافیای سیاه داروی قاچاق در بازار سیاه دارویی و بالاخص ناصرخسرو هستیم؛ بساطی که به سرعت دوباره چیده می‌شود و موجب شده تا نام این شاعر و ادیب پارسی‌زبان بیش از آنکه با ادب و شعر عجین باشد نمادی از داروهای قاچاق و کمیاب شود. جمع کردن بساط دارو‌‌فروشان ناصرخسرو هر چند در دولت یازدهم اصلاً انجام نشد، اما حالا رقبایی جدی برای کاسبان این بازار سیاه پیدا شده است؛ رقبایی آشنا به قوانین بی‌ضابطه فضای مجازی که بازار سیاه دارویی را در اینترنت و فضای مجازی برپا کرده‌اند.
مافیایی که برای بازار غیر‌رسمی کار می‌کند
انگار قرار نیست مافیای سیاه دارو دست از سر مردم ما بردارد. بازار سیاه دارویی همچنان هست و هنوز هم می‌توان داروهایی که در داروخانه پیدا نمی‌شود را در ناصرخسرو پیدا کرد. این بدین معناست که یا شبکه توزیع ما نشت دارد یا این داروها تقلبی و قاچاق هستند.
رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو اما در پاسخ به این سؤال «جوان» می‌گوید: در حال حاضر داروهای اصلی که واردات دارد در ناصرخسرو نیست، اما داروهایی که از طریق شبکه قاچاق وارد می‌شود چه در ناصرخسرو و چه در برخی از داروخانه‌هایی که تخلف می‌کنند یافت می‌شود دو گروه هستند. یکی داروهایی که اساساً واردات و تأمین قانونی‌شان مجاز نیست. یک بازار غیر‌قانونی وجود دارد که این داروهای قاچاق برای آن کار می‌کنند.
به گفته وی، به طور مثال داروی سقط جنین قانونی وجود دارد، اما سقط جنین غیر‌قانونی داروهایش در داروخانه‌ها وجود ندارد. داروهای محرک جنسی، داروهای غیر‌مجاز بدنسازی و کارهای خلاف جزو داروهایی است که شبکه قاچاق آنها را تأمین می‌کند. مثلاً بخشی از هورمون رشد وارداتی برای نیازهای طبی بیماران است و هورمون رشد برای نیازهای غیر‌قانونی بدنسازان هم هست. طبیعی است که شبکه واردات رسمی نمی‌تواند این نیازهای القایی را تأمین کند. دیناروند ادامه می‌دهد: همچنین داروهای بوتاکس نوع قانونی و رسمی آن یک هزینه‌ای دارد و نوع قاچاق آن که از چین و کشورهای اینچنینی با یک پنجم قیمت می‌آید و ما نمی‌توانیم تأییدش کنیم. پس گروه اول داروهای ناصرخسرو برای تأمین نیازهای القایی و غیر‌قانونی است. به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، گروهی دیگر از داروهای عرضه شده در بازار سیاه برندهایی هستند که در بازار ایران یا کمبود دارند یا اصلاً نیستند، اما در دنیا شناخته شده هستند و پزشکان آنها را تجویز می‌کنند.
وی می‌افزاید: ما به دلیل حمایت از تولید داخل این داروها را وارد نمی‌کنیم و سیاست‌مان حمایت از داروی ژنریک است. گروه دوم ممکن است تقلبی باشند یا اصلی، اما به هر حال قاچاق هستند. ما از مردم می‌خواهیم فرض را بر این بگذارند که داروی قاچاق تقلبی است، چون شرایط نگهداری و هیچ چیز آنها مشخص نیست و از مجاری قانونی نمی‌آیند. احتمال اینکه خطرناک باشند خیلی زیاد است.
دیناروند درباره سهم این داروها در بازار دارویی کشور معتقد است ارزیابی‌ها نشان می‌دهد چیزی حدود 5 درصد بازار دارویی ما داروی قاچاق است که حدود 200 میلیارد تومان می‌شود.
گسترش ناصرخسرو به فضای مجازی
دکتر اکبر عبداللهی اصل درباره میزان قاچاق در حوزه دارو، فروش اینترنتی آن و نحوه نظارت سازمان غذا و دارو بر این موارد، اینگونه توضیح می‌دهد: از نظر سازمان غذا و دارو، فروش دارو به صورت اینترنتی به نوعی قاچاق محسوب می‌شود، اینکار را مجاز نمی‌دانیم و طبیعی است که روی آن نظارتی هم نداریم. البته برای برخورد با قاچاق طرح‌هایی در سازمان اجرا شده‌اند که بخش‌های بازرسی و حقوقی سازمان آنها را بررسی و پیگیری می‌کنند. به عنوان مثال یکی از این طرح‌ها در حوزه آی‌تی بود که برای آگاه‌سازی مردم در زمینه داروهای قاچاق انجام شد. همچنین کار دیگری هم در زمینه فرهنگ‌سازی نسبت به مصرف نکردن داروهای قاچاق طراحی شده است. یکسری موضوعات حقوقی و قضایی نیز درباره نحوه برخورد با موارد قاچاق مطرح کردیم که با همکاری پلیس فتا رهگیری‌هایی را از طریق وب‌سایت‌های فروش دارو انجام می‌دهیم.
عبداللهی اصل درباره همکاری‌های این سازمان با پلیس فتا جهت ردیابی قاچاقچیان اینترنتی دارو می‌گوید: با همکاری و هماهنگی پلیس فتا وب‌سایت‌هایی را که اقدام به فروش دارو می‌کنند، ردیابی و پیگیری می‌کنیم. البته در این کار نهادهای دیگری چون پلیس، قوه‌قضائیه، سازمان تعزیرات و ستاد مبارزه با مواد‌مخدر نیز با ما همکاری می‌کنند؛ چراکه بسیاری از داروهایی که از این مسیر می‌آیند و به دست مصرف‌کننده می‌رسند، از نوع مخدر یا روانگردان هستند. بنابراین فعالیت‌های اینچنینی برای مقابله با قاچاق و خرید اینترنتی دارو در حال انجام است.
وی معتقد است: تعداد نیروهای وزارت بهداشت متناسب با هجمه قاچاق نیست. عبداللهی‌اصل درباره بازار دارویی ناصرخسرو و نحوه مقابله با آن می‌گوید: ناصرخسرو هم در قسمتی از سیاست‌های کلی ما در جهت مبارزه با قاچاق دارو قرار دارد. البته در حال حاضر بازار ناصرخسرو مانند چند سال گذشته نیست که فقط یک دکه باشد، بلکه در حال حاضر سایت‌های مختلف دارویاب ایجاد شده‌اند که داروها را از مسیر نادرست تهیه می‌کنند و به مصرف‌کننده می‌رسانند.
به گفته وی از نظر سازمان غذا و دارو هر قاچاقی در حوزه دارو تقلب بوده و داروی تقلبی هم فاسد است. عبداللهی اصل تأکید می‌کند: باید توجه کرد که در حال حاضر تقلب در حوزه دارو سخت نیست؛ چراکه لازم نیست دارو را از مرز وارد کشور کنند، بلکه با یک پرینت و لیبل داروهای مشابه را تغییر می‌دهند و داروهای تقلبی عرضه می‌کنند. حتی زمانی که یک قاچاقچی داروی اصل را از مسیرهای صعب‌العبور با گرما و بدون زنجیره سرد با خودش به کشور می‌آورد، به اصطلاح دارو می‌شکند و با ناخالصی به دست مردم می‌رسد. بنابراین این هم با تقلب تفاوتی ندارد.
منبع: روزنامه جوان
